H Συναγωγή
Στην οδό Μιαούλη 66 (γωνία με Δελφών) υπήρχε η Συναγωγή «Μιντράς Μπέλο» που ανήκε στις κοινοτικές Συναγωγές. Η «Μιντράς Μπέλο» ιδρύθηκε πριν το 1917 και καταστράφηκε με την πυρκαγιά του 1917. Ωστόσο, το 1919 επανιδρύθηκε και λειτουργούσε υπό τους Δ.Ι. Ουζιέλ, Σ.Ι. Τζαχών, Γ.Α. Περαχιά, Δ.Σ. Μωσέ και Γ.Ρ. Κουένκα. Μέχρι τη δεκαετία του '30 λειτουργούσε στη διασταύρωση της οδού Δελφών. Μετά το Ολοκαύτωμα δεν αναφέρεται κανένα στοιχείο για την τύχη του οικήματος (Μεσσίνας, 1998: 175).
Το ορφανοτροφείο
Στην οδό Μιαούλη 50 στεγαζόταν το εβραϊκό ορφανοτροφείο θηλέων Θεσσαλονίκης «Μαΐρ Αμποάβ». Το ορφανοτροφείο θηλέων Αμποάβ ιδρύθηκε το 1923 περιθάλπτοντας 4 ενδεείς ορφανές με προϋπολογισμό 35.000 δραχμές, ενώ το 1939 με προϋπολογισμό 400.000 δραχμές στέγασε 44 ορφανά κορίτσια. Το ίδρυμα περιέθαλπε κορίτσια κάτω των δώδεκα ετών. Στο Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης υπάρχει διαθέσιμο το ιστορικό αρχείο του ορφανοτροφείου και το καταστατικό για τη φροντίδα των ορφανών τυπωμένο στις 25 Απριλίου του 1923 σε ισπανοεβραϊκή γραφή.
To φιλανθρωπικό ίδρυμα δημιουργήθηκε από τη σιωνιστική οργάνωση Μισραχή και τη γυναικεία οργάνωση «Αναγέννηση» (Atehiya) χάρη σε δωρεά 1000 λιρών στερλινών της οικογένειας Μαϊρ Αμποάβ (Mair Aboav). Στο εργαστήριο του ορφανοτροφείου διδάσκονταν επαγγελματικές τέχνες (όπως ραπτική, περίθαλψη ασθενών κ.ά.) για μελλοντική επαγγελματική αποκατάσταση. Λίγο πριν τον πόλεμο το ορφανοτροφείο Αμποάβ συγχωνεύτηκε με το ορφανοτροφείο αρρένων Αλλατίνι (γωνία Παρασκευοπούλου 3 & Σπάρτης) για οικονομικούς λόγους.
εικόνα 1η «Βιβλιαράκι που εκδόθηκε από το εβραϊκό ορφανοτροφείο θηλέων Θεσσαλονίκης «Μαΐρ Αμποάβ»
Το εβραϊκό σχολείο της Ι.Κ.Θ.
Στην οδό Μισραχή 28, σημερινή Φλέμινγκ και παράλληλη της οδού Μιαούλη, στεγαζόταν το κοινωφελές ίδρυμα «Ματανόθ Λαεβιονίμ» (Βοήθεια για τους απόρους). Συνιστά το τελευταίο σε λειτουργία εβραϊκό φιλανθρωπικό κοινοτικό ίδρυμα που ιδρύεται το 1901 για την παροχή γευμάτων σε άπορα και ορφανά παιδιά. Το έτος 1938 παρείχε τις υπηρεσίες του σε 675 παιδιά. Αποτελεί το μοναδικό κοινοτικό ίδρυμα που παρέμεινε σε λειτουργία κατά τη διάρκεια της Κατοχής. Τα αρχεία του ήταν τα μόνα που δεν είχαν κατασχεθεί από τους Ναζί με την άφιξή τους στη Θεσσαλονίκη. Στην αρχή της Κατοχής το «Ματανόθ Λαεβιονίμ» παρείχε τις υπηρεσίες του σε 1.700 άτομα και τον Ιανουάριο του 1943 σε 4.850 άτομα, δείγμα των δυσκολιών που αντιμετώπιζαν οι Εβραίοι.
Μετά το Ολοκαύτωμα, αρκετοί από τους επιζώντες Εβραίους βρήκαν στο κτίριο προσωρινή στέγη και τροφή. Τον Απρίλιο του 1946 διέμεναν 40 νέοι άστεγοι άντρες ηλικίας από 22 έως 38 ετών. Ομαδικοί γάμοι των επιζώντων τελέστηκαν στο κτίριο της οδού Μισραχή που λειτούργησε και ως αίθουσα τελετών.Το 1945 τελέστηκαν 45 γάμοι και το 1946 151 γάμοι σε σύνολο 1.950 επιζώντων που επέστρεψαν στην πόλη μετά το 1945.
Το κτίριο χρησιμοποιήθηκε και από τον αθλητικό σύλλογο «Μακαμπή» ως γυμναστήριο και χώρος για προπονήσεις στην πάλη, την καλαθοσφαίριση (μπάσκετ) και την επιτραπέζια αντισφαίριση (πινγκ-πονγκ).Το δημοτικό σχολείο της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης «Ταλμούδ Τορά Αγκαντόλ» ιδρύθηκε στο ιστορικό κτίριο το 1979 ως εξατάξιο Δημοτικό Σχολείο με παιδικό σταθμό.
εικόνα 2η εβραϊκό σχολείο Ι.Κ.Θ.
εικόνα 3η ομαδική τελετή γάμου επιζώντων στην οδό Μισραχή, στο κτίριο «Ματανόθ Λαεβιονίμ», στις 7/4/1946 όπου απεικονίζονται 16 νύφες
Η Σχολή Γκατένιο (νυχτερινή)
Στην οδό Δελφών 62 και Μιαούλη κατασκευάστηκε το 1928 το κτίριο που στέγασε την ιδιωτική Σχολή Λεών Γκατένιο, στεγάζοντας 250 περίπου μαθητές.
Τα εκπαιδευτήρια Γκατένιο είχαν ιδρυθεί το 1890 και στο νέο κτίριο που χτίστηκε από τον Ζακ Μωσσέ, λειτούργησαν νηπιαγωγείο, δημοτικό και εμπορικό λύκειο. Η Σχολή λειτούργησε κυρίως με Εβραίους, αλλά και με χριστιανούς μαθητές μέχρι το 1943. Από το 1945 φιλοξενήθηκε το 7ο Δημοτικό σχολείο Θεσσαλονίκης. Το κτίριο σήμερα δεν λειτουργεί λόγω στατικών προβλημάτων.
(πηγή: http://thessalonikijewishlegacy.com).
εικόνα 4η Σχολή Γκατένιο
εικόνα 5η Σχολή Γκατένιο
Εμπορική Σχολή Αλτσέχ
Αποτελούσε ιδιωτική σχολή με Νηπιαγωγείο, Δημοτικό, Πρακτικό Λύκειο, Εμπορική Σχολή, με τμήμα Θηλέων, στην οδό Μισραχή6-8 (σημερινή οδός Φλέμινγκ). Η φοίτηση στην Εμπορική Σχολή ήταν τετραετής.
Ο Θεσσαλονικιός Ιάκωβος Στρούμσας στην μαρτυρία του μας δίνει πληροφορίες για τη Σχολή: «Ο πατέρας μου, που λεγόταν Αβραάμ, ήταν δάσκαλος της εβραϊκής, της ισπανο-εβραϊκής (λαντίνο) και του εβραϊκού πολιτισμού στα σχολεία της εβραϊκής κοινότητας, και στην ιδιωτική Σχολή«Αλτσέχ», που τη διηύθυναν εκείνη την εποχή οι αδελφοί Ισαάκ και ΑλμπέρτοςΑλτσέχ. Αυτοί οι δυο διέφεραν πολύ ο ένας από τον άλλο, τόσο ως προς την εμφάνιση –ο Ισαάκ ήταν αδύνατος, μικροκαμωμένος και κομψός– όσο και ως προς τα πνευματικά ενδιαφέροντα. Ο Ισαάκ μας δίδασκε λογιστικά και ιουδαϊσμό (το εβδομαδιαίο «σιντρά» και την Τορά), ενώ ο Αλμπέρτο στις θετικές επιστήμες και αριθμητική. Ιδρυτής της σχολής ήταν ο πατέρας τους, ο Ιακώβ Αλτσέχ, γύρω στο 1890. Μετά την πυρκαγιά του 1917 το ίδρυμα είχε μεταφερθεί στο προάστιο της Αγίας Τριάδας. Η μικροαστική κοινωνία των Εβραίων της Θεσσαλονίκης, που ήταν τότε η άρχουσα τάξη της κοινότητας, είχε τη σχολή αυτή σε ιδιαίτερη εκτίμηση. [...] Τέλος, ήταν οι πλούσιες οικογένειες, που έστελναν τα παιδιά τους στη σχολή Αλτσέχ ή στα ξένα σχολεία, όπως σ’ αυτό της γαλλικής αποστολής, στις εκκλησιαστικές σχολές ανδρών SaintJoseph ή στις Καλόγριες, καθώς και στο ιταλικό, γερμανικό, ρουμανικό σχολείο, κλπ… Ο πατέρας μου, που είχε σπουδάσει στο Ινστιτούτο εκπαίδευσης των Εβραίων δασκάλων (TalmudTorahHagadol), μοίραζε το χρόνο του ανάμεσα στα σχολεία της κοινότητας και τη Σχολή Αλτσέχ[...] Η μητέρα μου είχε πολλές μαθήτριες, ως επί το πλείστον νέα κορίτσια που μόλις είχαν τελειώσει το γυμνάσιο της Γαλλικής Λαϊκής Αποστολής ή της Σχολής Αλτσέχ, και σύχναζαν στο ατελιέ αποκλειστικά και μόνο για να μάθουν ραπτική, κατά κανόνα μέχρι να παντρευτούν» («Διάλεξα τη ζωή. Από τη Θεσσαλονίκη στο Άουσβιτς», εκδόσεις Παρατηρητής). Ενώ και ο ΛεώνΠεραχιά γράφει στην αυτοβιογραφία του: «Η σχολή Αλτσέχ και η Μακαμπή μου ριζώσανε δυο αγάπες στην καρδιά: την Ελλάδα και την Παλαιστίνη» («Μαζάλ. Αναμνήσεις από τα στρατόπεδα του θανάτου (1943-1945)», Θεσσαλονίκη 1990). Ο Περαχιά αναφέρεται στην εκπαίδευσή του πριν την Κατοχή και στην οικονομική του δυσπραγία που δεν του επέτρεψε να σπουδάσει έμπορος, αλλά έγινε τεχνίτης, πρακτικές γνώσεις που του έσωσαν την ζωή.
εικόνα 6η Σχολή Αλτσέχ
εικόνα 7η Σχολή Αλτσέχ (πηγή φωτογραφίας: Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης)
εικόνα 8η πτυχίο της Σχολής Αλτσέχ (πηγή φωτογραφίας: Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης)
Εκπαιδευτήρια «Ο Κοραής» (έτος ίδρυσης 1943)
Στην οδό Μιαούλη 2 και Βασιλίσσης Όλγας 71 στεγάζονταν τα πρώην Εκπαιδευτήρια Κοραή. Στο εν λόγω ιδιωτικό σχολείο φοίτησαν, σύμφωνα με μαρτυρίες, μετά το Ολοκαύτωμα πολλά εβραιόπουλα, καθώς δεν είχε δημιουργηθεί το Δημοτικό σχολείο της Ι.Κ.Θ. Στο κτίριο σήμερα στεγάζεται ιδιωτικός παιδικός σταθμός, το «Κοπερτί».
εικόνα 9η πρώην Εκπαιδευτήρια Κοραής